11 Mart 2021 Tarihli Resmi Gazetede Karayolları Dairesi Müdürlüğü’nce yayınlanan bir bildiri ile “5 ton ve daha ağır araçların St. Hilarion kavşağına kadar kullanılması izni verilmiştir. St. Hilarion kavşağına kadar gelen araçların St. Hilarion-Lefkoşa arasında hareketleri ile ilgili bir sınırlama bulunmamaktadır. Bu durumda Girne-Lefkoşa-Girne istikametinde seyir edilmesi ağır tip araçların kullanımına açılmış oldu. Bu karar Fasıl 83, Karayolları Koruma Yasasının 4. Maddesine istinat ettirilmiştir. Hâlbuki söz konusu mevzuatın ilgili maddesi, Karayolları Dairesi’ne bu yetkiyi vermemektedir. Hem yasal yönden hem de teknik açıdan bu yolun 5 tondan daha ağır araçların kullanımına açılması Dağ Yolundaki risklerin Girne-Lefkoşa- Girne yolunda da yaşanmasına sebep olacaktır. Yıllardan beridir gerçek yasal düzenlemelerin yapılarak, trafik güvenliğinin sağlanması ve tüm yollarda güvenli araç kullanımına imkân sağlanması yerine bu şekilde mesnetsiz, teknik ve yasal gerek ve şartlar ihmal edilerek bazen de birilerine imtiyaz sağlamak için yapılan uygulamalar neticesinde yollarımız kan gölüne dönmüştür. St. Hilarion–Boğaz arasındaki rampa ile Tüfekçi Taş Ocağı Şantiyesi mevkiindeki rampanın 5 tondan ağır araçlara etkisi aynıdır. Bilindiği gibi 2016 yılında Tüfekçi Taş Ocağı Şantiyesi önünde meydana gelen kazada 3 kişi hayatını kaybetmişti. Orda da hız limiti 80 km/saat idi. 11 Mart 2021 TARİHLİ RESMİ GAZETEDE İZİN VERİLDİĞİ GÜNDEN BUGÜNE KADAR DA St. Hilarion– Boğaz arasındaki hız limiti 80 km/saattir. Yani ayni risk ortamı birebir Girne–Lefkoşa yolunda da bu bildiri ile yaşanacaktır ve şu anda da yaşanmaktadır.
Araçların karayollarında güvenli kullanılabilmeleri ile ilgili sahip olunması gereken standartlara ait mevzuatlar Kıbrıs Türk Makina Mühendisleri Odası’nca hazırlanıp Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığına verilmiştir. Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanımızın bayan olması nedeniyle güvenlik tedbirlerine daha hassas olacağına inanıyorduk. Odamız, kendilerini trafikte araç güvenliği ve standartları ile ilgili ve bu konu ile ilgili bilgilendirmeye hazırdır.
Tüm gelişmiş ülkelerde ve devlet olduğunu iddia eden ülkelerde üzücü olaylar sonrası ortak akıl devreye girmekte, olaya sebep olan ihmaller ve hatalar tespit edilmektedir. Yasalarda, uygulamalarda ve denetimlerde yapılması gereken iyileştirmeler üzerinde çalışılmakta ve zaman içerisinde tamamlanmaktadır. 2018-2020 yılları arasında bu çalışmalar yapılmış olmasına rağmen ısrarla hayata geçirilmesi engellenmektedir.
1 Temmuz 2018 yılında bu yol yine Resmi Gazetede plaka numaraları yayınlanan bazı araçların kullanımına imtiyaz tanımıştır ve izin vermiştir. Bu izin verilirken araç dingil istiap hadlerinin aşılmaması şartı belirtilmiştir. KKTC Trafik Mevzuatlarında dingil istiap haddi belirlenmemiştir. Araçların yük taşıma kapasiteleri ise yanlış belirlenmiştir. İstiap haddi tanımlanıncaya kadar ve üreticinin belirlediği yük taşıma sınırlarına uyulacağı hususunda yasal düzenleme yapılmadan bu yol açılmamalıdır.
Kamu Yolları Koruma Yasasının 4. Maddesi “kamu yollarına zarar verebileceği ihtimali olması halinde Karayolları Dairesi’nce belirtilen yollarda belirlenen araçların kullanımının kısıtlanacağı veya düzenleneceği yazılıdır. Görüldüğü gibi Karayollarına verilen yetki teknik sorumlulukları ile sınırlıdır. Bu sorumluluk gereği Karayolları Dairesi yollarda güvenli yük taşınması için gerekli dingil ve araçların yük taşıma limitlerini ve boyutları belirlenmeden bu yolu açması yasal ve güvenli değildir. Ayni risk diğer yollarda da can güvenliğini tehdit etmektedir. Polis denetim konusunda eleştiriliyor. Ancak polisin yol denetimini yapması ile ilgili Yol Denetim Tüzüğü yasallaşmamıştır. Araç Muayene İstasyonlarının yetersiz olduğu ve özelleştirileceği söyleniyor. Özelleştirilmeden önce Araç Muayene İstasyonlarının denetimine ait yasal mevzuat mevcut değildir. Ağır hizmet araçları kapasitelerinin üzerinde yük taşıyorlar, tadil ediliyorlar ancak bunun denetimi ile ilgili mevzuat yasallaşmamıştır. İhtiyaç duyulan tüm (araç güvenliği alanında) mevzuatlar taslak olarak Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı’na Odamız tarafından verilmiştir.
Söz konusu yol, trafik güvenliği riski taşıdığı için kapatılmıştır. Bu riskler ortadan kaldırılmadan açılması konusunda Karayolları Dairesi tarafından verilen kullanım izni çok ciddi tehlikelere ve can güvenliği zafiyetine neden olmuştur. Yolun kullanıma açılmadan önce araçların yol güvenliği açısından alınması gereken önlemler alınmamıştır. Bu yolun dağ yolundan daha yoğun olması nedeniyle ortaya çıkabilecek riskler de daha büyük olacaktır. Yolun 2 gidiş ve 2 geliş olması veya bölünmüş yol olması, yeterli değildir. Tam tersi kontrolden çıkmış olan ağır araçların sebep olacağı katliamı artıracaktır. Aşağıdaki önlemler alınmadan yol kullanım kısıtlaması kaldırılmamalıdır.
- St. Hilarion–Boğaz arasındaki hız limiti 80 km/saattir. Bu hız limiti değiştirilmeden yol açılmamalıdır.
- 5 tondan daha ağır araçların yardımcı fren sistemleri olmadan bu yolu kullanmamaları gerekmektedir. Yardımcı fren sistemlerinin en yoğun kullanılanı egzoz frenidir. Bu nedenle bu yolun hız sınırı belirlenirken egzoz yardımcı frenli araçların kullanım şartlarına göre belirlenmelidir. Egzoz frenli araçlar rampa inişlerinde güvenli olabilmeleri için 25 km/saat – 35 km/saat limitlerinde olmalıdır. Bu limitler söz konusu yolda aşırı trafik yoğunluğu meydana getirecektir. Fren zaafiyeti olan ağır yüklü bir araç için tam da katliam ortamı sağlanmış olacaktır.
- Trafikte araç güvenliğinin esası olan yük taşıma kabiliyetleri ve boyutları yasal mevzuatta yanlıştır. Ağırlık tanımı yanlıştır. Bu yolu kullanacak olan araçların sahip oldukları frenleme kabiliyetleri ile yük taşıma kabiliyetleri ve boyutlarının üretici standartlarında olduğuna dair makina mühendislerinden uygunluk belgesi alınmalıdır.
- Rampalı yollarda birçok kez “fren patladı mazareti ile“ kazaların elde olmayan nedenlerden dolayı oluştuğu gibi bir mazeret üretilmektedir. Çağdaş ağır vasıtalarda fren patlaması sonucu kaza olasılığı yoktur. Acil fren sistemi gereği araç pasif güvenlik donanımına istinaden kendi kendine olarak fren yapmaktadır. Bu donanımın mevcut olduğu ve hizmete elverişli olduğu belgesi alınmalıdır.
- Fren sistemlerinin etkinliği ve aracı durdurabilme ivmesi en az 6m/sn2 olmalıdır. Bu özelliğe sahip olmayan ağır vasıtaların bu yolu kullanması uygun değildir.
- Çekici araçların, midibüslerin, otobüslerin bu yolu kullanmalarına izin verilip verilmediği açıklanmalıdır. Hali hazırda kullanıyorlar,
- Tehlikeli madde taşıyan ağır hizmet tipi araçların (yakıt, LPG veya diğer patlayıcı /parlayıcı madde) sahip olmaları gereken standartlar ADR özelliği (agreement of transportation of dangerous materials on roads) olmayan ve güncel ADR testi olmayan araçların bu yolu kullanmaları risktir. Araçların ADR özelliği ve kullanıcılarının da ADR araç kullanma sertifikalı olması sağlanmalıdır.
Yukarıda sunulan risklerin giderilmesine yönelik yasal mevzuatlar yerine getirilmeden söz konusu yolun açılması ile ilgili yasal gerekçe uygun değildir. Bu kararın ilgililer tarafından gözden geçirilmesi Sn. Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanının araç güvenliği ile ilgili değerlendirmemizi dikkate alması hususunu hassasiyetle istirham ederiz.
Saygılarımızla
KTMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu (a)
Ayer YARKINER
Oda Başkanı
